De toestand van de arbeidsmarkt speelt een centrale rol in de analyse van de conjunctuurcyclus, omdat die de gezondheidstoestand van bedrijven weerspiegelt (creëren of schrappen ze banen?) en het inkomen en vertrouwen van de huishoudens beïnvloedt. Die wordt trouwens nog nauwkeuriger onder de loep genomen rond cyclische keerpunten. In de VS hebben van de zes indicatoren die het Business Cycle Dating Committee van het National Bureau of Economic Research (NBER) gebruikt om cyclische piek- en daldatums te bepalen twee betrekking op de arbeidsmarkt: de niet-agrarische banen en de werkgelegenheid zoals gemeten door de enquête onder huishoudens.[1] Volgens de Sahm-regel komt de Amerikaanse economie in een recessie terecht wanneer het driemaands voortschrijdend gemiddelde van het nationale werkloosheidspercentage (U3) met 0,50 procentpunt of meer stijgt ten opzichte van het dieptepunt in de voorgaande 12 maanden.[2] Zoals blijkt uit grafiek 1 veroorzaakt de recente stijging van die indicator bezorgdheid, maar brengt hij ook enige opluchting omdat we nog steeds onder de kritische drempel zitten. Deze verschillende indicatoren impliceren dat in de komende maanden het tempo van de jobcreatie bijzonder belangrijk zal zijn bij de beoordeling van het recessierisico, hetzij direct (in de reeks indicatoren van de NBER), hetzij indirect (door de invloed op het werkloosheidspercentage).

Een verband leggen tussen de maandelijkse niet-agrarische banen en de kans op een recessie is niet eenvoudig. In wat volgt, bespreken we twee benaderingen. De eerste kijkt naar de frequentie van lage jobcreatiecijfers, gebaseerd op de redenering dat één slecht cijfer als eenmalig kan worden beschouwd, terwijl verschillende lage cijfers de recessievrees kunnen aanwakkeren. Grafiek 2 toont het percentage maanden in de afgelopen 12 maanden met niet-agrarische banen onder de drempel van 200.000.[3] Historisch gezien is dat percentage gestegen in de aanloop naar een recessie, maar er zijn ook valse signalen geweest, waarbij een significante stijging van de indicator niet werd gevolgd door een recessie. Dat was onder meer het geval in 1986, 1996, 2013 en 2018.  Tabel 1 richt zich specifiek op de 12 maanden in de aanloop naar een recessie en laat een grote diversiteit zien over de cycli heen. De recessie die in november 1973 begon, werd voorafgegaan door een laag banenpercentage onder de 200.000. Die vanaf december 2007 had 12 maanden eerder al een hoog jobcreatiepercentage onder de 200.000. Voor de huidige situatie (geen banencijfer onder de 200.000 in de afgelopen 12 maanden) moeten we de maanden voorafgaand aan de recessies van januari 1980 en maart 2001 in het achterhoofd houden: vanaf een zeer laag niveau nam het jobcreatiepercentage onder de 200.000 gestaag toe en uiteindelijk kwam de economie in een recessie terecht. Conclusie: we moeten dus, gezien de diversiteit van situaties in het verleden, deze indicator met de nodige voorzichtigheid gebruiken. Een sterke stijging noopt echter tot waakzaamheid, waardoor we ook andere gegevens nauwlettender moeten opvolgen om het recessierisico te beoordelen.

Een alternatieve benadering is de link leggen tussen de maandelijkse jobcijfers en de werkloosheidsgraad, met het idee dat een blijvende stijging van de laatste, op basis van de Sahm-regel, een recessie inluidt. Tabel 2 toont de werkgelegenheidsstatus van de Amerikaanse burgerbevolking op beroepsactieve leeftijd. Volgens gegevens van de U.S. Census zal de civiele niet-institutionele bevolking[4] tussen december 2022 en december 2023 naar verwachting met 0,51% toenemen.[5] Uitgaande van een constante arbeidsparticipatie van 62,3% zou dat een beroepsbevolking van 165,812 miljoen impliceren (tabel 3). Een stijging van de werkloosheid met 0,5 procentpunt tot 4,0% in december 2023 zou overeenkomen met een werkgelegenheidsniveau van 159,180 miljoen, een daling van 63.000 banen ten opzichte van december 2022. We moeten in gedachten houden dat het werkgelegenheidsniveau dat wordt gebruikt om het werkloosheidspercentage te berekenen, gebaseerd is op de enquête onder huishoudens, terwijl het rapport over niet-agrarische jobs gebaseerd is op een andere enquête, de bedrijvenenquête.[6] De maandelijkse veranderingen in de twee tewerkstellingsreeksen zijn sterk gecorreleerd, hoewel er op korte termijn grote verschillen kunnen zijn. Op basis van een lineaire regressie zal een daling van 63.000 banen in de huishoudensenquête naar verwachting overeenkomen met een daling van het niveau van niet-agrarische banen met 21.000.

Deze analyse leidt tot twee belangrijke conclusies. Ten eerste, gezien de laatste jobcreatiegegevens (223.000 nieuwe banen in december) lijkt een snelle stijging van het werkloosheidspercentage die voldoende is om een recessiesignaal af te geven op basis van de Sahm-regel, onwaarschijnlijk. Het zou een aanzienlijke vertraging van de activiteit vereisen met een zeer negatieve impact op de maandelijkse jobcijfers.[7] Ten tweede kan bij afwezigheid van een recessie een vertraging van de loongroei en, meer in het algemeen, een daling van de kerninflatie, meer tijd in beslag nemen dan verwacht, waardoor de Federal Reserve gedwongen wordt de beleidsrente langer hoog te houden. Dit is niet echt wat de financiële markten inprijzen.

[1] De andere indicatoren zijn: reëel persoonlijk inkomen minus overdrachten, reële uitgaven voor persoonlijke consumptie, groot- en detailhandelsverkopen gecorrigeerd voor prijsveranderingen en de industriële productie. Bron: NBER.

[2] Bron: FRED, Federal Reserve van St Louis.

[3] Deze drempel is gekozen omdat hij dicht bij het decembercijfer ligt (er werden 223.000 banen gecreëerd buiten de landbouwsector). Grafieken met lagere drempels zijn op aanvraag verkrijgbaar bij de auteur.

[4] Civiele niet-institutionele bevolking: Personen van 16 jaar en ouder die in de 50 staten en het District of Columbia wonen, die niet in een instelling wonen (bijvoorbeeld straf- en psychiatrische inrichtingen, rusthuizen) en die niet in actieve dienst zijn in de strijdkrachten (bron: U.S. Department of Labor).

[5] Bron: Monthly Population Estimates for the United States: April 1, 2020 to December 1, 2023 (NA-EST2022-POP) (bron: U.S. Census Bureau).

[6] De enquête onder huishoudens is gebaseerd op een steekproef van ongeveer 60.000 huishoudens, uitgevoerd door het U.S. Census Bureau. Ze verzamelt informatie over de beroepsbevolking, werkgelegenheid en werkloosheid. De bedrijvenenquête biedt informatie over werkgelegenheid, werkuren en inkomsten van werknemers in niet-agrarische jobs. Ze is gebaseerd op een steekproef van ongeveer 131.000 bedrijven en overheidsinstanties. Bron: U.S. Bureau of Labor Statistics, Employment situation technical note.

[7] Aangezien een werkloosheidspercentage van 3,5% zou overeenkomen met een verlaging van het niveau van niet-agrarische banen met 21.000, zou elke positieve verandering in de maandelijkse jobcijfers in een later stadium moeten worden gecompenseerd door negatieve cijfers.