William De Vijlder

Van thuiswerken wordt verwacht dat het een positieve impact heeft op het niveau van de productiviteit, maar zal het ook een invloed hebben op het groeipercentage ervan? Het antwoord hangt in aanzienlijke mate af van wat er gebeurt op het vlak van innovatie. Interactie tussen mensen is essentieel voor het genereren van ideeën en het uitwisselen van informatie. Formele interactie kan heel gemakkelijk worden georganiseerd via een waaier aan softwaretoepassingen, maar informele interactie is een veel grotere uitdaging. Om ervoor te zorgen dat de serendipiteit binnen en tussen teams niet verloren gaat, gezien het belang ervan voor een cultuur van innovatie, is een combinatie van thuiswerken en on-site werken aanbevolen.

Een van de blijvende gevolgen van de COVID-19-pandemie is ongetwijfeld de manier waarop we werken, met meer telewerk dan voor de coronacrisis. Uiteraard hangt de mogelijkheid daartoe in grote mate af van de sector, jobinhoud, maar ook van het land. Deze ontwikkelingen kunnen diepgaande implicaties hebben op de woonplaatskeuze, de rol van de steden, de behoefte aan kantoorruimte, het gebruik van vervoermiddelen, de noden op het gebied van IT-infrastructuur (ultrasnel internet), enz. In principe zouden we een positieve invloed op de productiviteit verwachten, vooral als gevolg van een grotere tevredenheid en efficiëntie van de werknemers. Recente onderzoeken geven aan dat ook de bedrijven dat verwachten. Empirisch onderzoek toont echter aan dat de impact op de productiviteit grotendeels afhangt van factoren als de IT-infrastructuur, de voorkeuren van werknemers en de manier waarop dat thuiswerken wordt opgezet en opgevolgd door het management.

Uitgaande van het overzicht van de functies van een munt kunnen we stellen dat cryptomunten eerder moeten worden beschouwd als beleggingsinstrument dan als alternatief voor fiduciair geld. Sinds begin 2020 zijn de correlaties tussen bitcoin en koper, aandelen en, in het bijzonder, de break-even-inflatie toegenomen. Wellicht is het zo dat beleggers zich op bitcoin richten als de inflatieverwachtingen toenemen. Ook schommelingen in het beleggerssentiment spelen een rol. De mate waarin de prijs van de bitcoin verandert, suggereert dat speculatieve golven aan het werk zijn, gedreven door impulsinkopen en extrapolatieve verwachtingen inzake koersstijgingen. Als de fundamentele waarde van een instrument zoals een cryptomunt zeer moeilijk of onmogelijk te bepalen is en als de prijswijzigingen op korte termijn een veelvoud zijn van de veranderingen die worden waargenomen op de aandelenmarkten, is voorzichtigheid geboden bij het opbouwen en beheren van een blootstelling.

Uit een recente peiling bij 469 CFO’s van Amerikaanse bedrijven blijkt dat 84% tegen het eerste kwartaal van 2021 in de VS een recessie verwacht. Daarmee rijst de vraag of die negatieve verwachtingen uiteindelijk de terugval niet zelf in de hand werken. Een positieve correlatie tussen het ondernemersvertrouwen en de bedrijfsbeslissingen kan erop wijzen dat de fundamentele factoren verbeteren (of dat ondernemers dat verwachten). Ze kan echter ook het gevolg zijn van dierlijke instincten. Empirisch onderzoek door CESifo op basis van gegevens voor Duitse bedrijven bevestigt dat die een rol spelen. Per saldo heeft instinctief optimisme een groter effect dan instinctief pessimisme.

In de Europese Unie is de CO2-uitstoot door de verbranding van fossiele brandstoffen in 2018 met 2,5% gedaald ten opzichte van het jaar ervoor ■Aangezien het bbp is gestegen, betekent dit dat de koolstofintensiteit is gedaald, waarmee er een langetermijntrend wordt voortgezet. De ontwikkelingen verschillen van land tot land en in heel wat landen is de uitstoot gestegen. Ook zijn er aanzienlijke verschillen in de uitstoot per hoofd van de bevolking afhankelijk van het niveau van economische ontwikkeling, ofschoon dit slechts een van de vele factoren is die een invloed hebben op de emissie-intensiteit.

De recente ‘Verklaring van economen betreffende koolstofdividenden’ bevat een aantal belangrijke vuistregels voor de VS om de opwarming van de aarde aan te pakken. De verklaring wijst uitdrukkelijk op de nood aan een systeem van importheffingen en exportsteun om even concurrerend te blijven als landen zonder koolstofbelasting. De auteurs adviseren om de opbrengsten uit de koolstofbelasting evenredig uit te keren aan Amerikaanse burgers. Men zou echter ook kunnen overwegen om bij het gebruik van de opbrengsten uit milieubelastingen rekening te houden met de impact van de milieuheffing op de inkomensverdeling en tegelijk investeringen in energie-efficiëntie te promoten.

Hoge internationale correlaties tussen markten wijzen mogelijk op wereldwijde schokken, wereldwijde schommelingen in de risicoaversie of besmetting. Heel wat factoren kunnen besmetting veroorzaken. Belangrijk bij de beoordeling van de economische gevolgen is de aard van de besmetting.

Het IMF en de OESO tonen zich bezorgd over de toenemende handelsconflicten. Op macro-economisch niveau komen we door invoerrechten in een situatie met alleen maar verliezers terecht, al verschillen de gevolgen naargelang de sector. Er zijn niet alleen directe economische gevolgen, we moeten ook rekening houden met een impact op de inflatie en de financiële markten. Het grootste punt van zorg is dat de onzekerheid als gevolg van die conflicten structureel toeneemt.